Harm's Story
GEEN VERDRINKINGSDOOD
Ik zet de mop tegen de deurpost van de keuken en loop behoedzaam over de
spiegelende vloer naar m’n tafeltje, nog nahijgend schuif ik aan. Om en nabij
honderdvijftig vierkante meter dweilen; het is bepaald geen kattenpis, maar
het meeste werk is nu gedaan. Zo meteen alleen nog de inloopmat stofzuigen,
lege flessen en vuilniszakken afvoeren, stofzuiger en dweilkar wegzetten en
dan is het tijd voor de nazit: koffie verkeerd met een scheut likeur erin!
Ik pak mijn Sinas maar zet het glas zonder een slok te nemen meteen terug op
tafel, oh jee, er drijft een minuscuul vliegje in dat wild zijn pootjes beweegt. Hij
gaat het niet redden, hij gaat verdrinken maar dat sta ik niet toe. Ik lift hem
met mijn pink uit het glas en tik hem er voorzichtig af, op het tafelblad. Hij is op
zijn rug terecht gekomen, dat was niet de bedoeling, nu maait hij met zijn
pootjes wild door de lucht. Ik raak hem beter niet aan, voor je het weet
beschadig ik hem. Het vliegje kan dat zelf, hoop ik, hij strekt en kromt zijn lijf en
hup: hij staat al, op alle vier zijn pootjes. Nu moet hij zich poetsen, voor hij
verder kan met zijn leven.
Hoe doet hij dat? Ik kan het nauwelijks zien van dichtbij, zo klein is hij. Maar
door het schuin invallende zonlicht tekent zich een vergrote schaduw onder
hem af, zo is goed te zien wat hij doet. Het lijkt wel of hij danst; nu eens staat
hij op zijn achterpootjes en wrijven zijn voorpootjes elkaar schoon, dan weer is
het andersom terwijl hij tegelijk met zijn vleugels wappert om ze droog te
krijgen. Het is een wonder van de natuur, wat zo’n klein schepseltje vermag. Af
en toe trippelt hij wat verder naar voren, en laat daarbij natte stipjes achter op
het tafelblad. Het gaat hem lukken, nog even dan hij is operationeel en kiest hij
het luchtruim.
Ik schuif mijn stoel naar achteren, tijd voor de laatste ronde. Ik draai de
voordeur van het slot om het krat met lege flessen alvast buiten te zetten, en
de zakken met vuilnis. Net als ik de deur dicht wil doen zeilt een huisvlieg naar
binnen, shit, gauw de glazen tussendeuren van het halletje dicht. Ik haal een
bierviltje, die zijn er zat hier, en een leeg glas. Terug in het halletje wacht ik tot
hij gaat zitten, plaats het glas over hem heen en schuif het bierviltje onder de
rand van het glas. Hebbes, ik open de deur en geef hem de vrijheid. Ik doe het
thuis net zo, om het even of het gaat om muggen, vliegen of wespen. En de
vrouw is er ook vet bedreven in geworden. Gisteravond laat hadden we een
mooie scene: vrouwlief riep me, ze lag dwars op bed en drukte een glas tegen
het gordijn, maar ze had geen bierviltje bij de hand.
‘Een kamikaze mug’ hijgde ze, zo eentje die met een gierend geluid vanuit het
niets je oor of open mond binnenvliegt. Of je in ieder geval de indruk geeft dat
hij dat van plan is. Ik ging een bierviltje halen, en moest half op haar gaan
liggen om die onder het glas te schuiven zonder de mug te beschadigen. Ja,
samen kunnen we wel wat, mijn vrouw en ik.
Ik steek de weg over naar de glascontainer die voorzien is van drie openingen:
één voor wit glas, één voor groen glas en één voor bruin glas. Ik heb zo m’n
twijfels, ik heb een keer gezien dat dat flauwekul is, eenmaal gestort in de bak
van de wagen van de milieudienst liggen ze op een hoop door elkaar. Ik ben de
eerste om toe te geven dat ik mijn achterdocht baseer op slechts die ene
waarneming, daarom gooi ik de witte en gekleurde flessen braaf in de
aangegeven openingen. Toch weet je het maar nooit met instanties,
volksverlakkerij ligt op de loer. Jaren geleden werd ons gevraagd batterijen in
te leveren die in een fabriek gerecycled zouden worden, wat beter was voor
het milieu. Die fabriek kwam nooit van de grond, bleek later, de batterijen
lagen in een grote berg te rotten in een ontwikkelingsland. Terug bij de zaak
open ik de vuilcontainer en gooi de vuilniszakken erin. Een wolk muggen komt
me tegemoet, en andere vliegen als een speer naar binnen voor ik de container
kan sluiten. Ik snap dat wel, muggen houden van andere luchtjes dan wij. Ik
waaier het deksel een paar keer flink op en neer, om zoveel mogelijk muggen
de kans te geven te ontsnappen.
Waar komt die drang vandaan, om alles wat vliegt een tweede kans te gunnen?
Uit mijn kindertijd vermoed ik, en omdat ik een haatliefde verhouding heb met
de natuur, waarin alles en iedereen elkaar bejaagt, doodmaakt en opvreet. Ook
al besef ik dat er sprake is van een geestelijke component: de diepe
verbondenheid die er bestaat tussen al het levende, om voedsel te mogen
worden voor elkaar. Maar aan wie schenken huisvliegen hun lichaam als ze
afkomen op een vliegenstrip die voorzien is van een kleefstof, vermengd met
een lokmiddel? Aan niemand. Ze blijven kleven, sterven en als de strip ‘vol’ is
gaat ie de container voor het restafval in. Ik haat een vliegenstrip, zoals die bij
mijn oom in het woongedeelte van de boerderij aan de lampen hing. Een
batterij van rolletjes plakband waarop de ene na de andere vlieg neerstreek.
Alle vier hun pootjes verankerd in de kleverige smurrie, en hun zuigsnuit
waarmee ze al dat lekkers wilden verorberen; ook muurvast. Op vol vermogen
zoemen met hun vleugels, tot ze stil bleven hangen.
Als alles klaar en opgeruimd is, en ik met een koffie verkeerd aan m’n
stamtafeltje ga zitten, zie ik tot mijn verwondering dat het vliegje nog steeds
bezig is zich te poetsen. Zo lang? Dat had ik niet verwacht, wat kan er in Sinas
zitten dat hij maar niet weg krijgt? De assistent-bedrijfsleider arriveert, ze bindt
een schort voor en maakt een sopje om de tafels af te nemen.
‘Til je glas en kop even op’ zegt ze, als ze aan mijn tafeltje toe is. Dat doe ik.
‘Wacht even’ schrik ik, maar het is te laat. Ze kijkt me vragend aan, spoelt de
doek uit en wringt hem om de volgende tafels te doen.
‘Er zat een vliegje op tafel,’ stamel ik.
‘Oh’ zegt ze. Ze kijkt me bevreemd aan, pakt de emmer vast en loopt naar het
restaurantgedeelte. Ik wend mijn blik van haar af, het is om te huilen.
(English version)
NO DROWNING TODAY
I prop the mop against the kitchen doorframe and carefully tread across the gleaming floor to my table, still catching my breath as I sit down. Mopping roughly 150 square meters—it’s no small task. But most of the work is done now. Soon, I’ll just need to vacuum the entrance mat, take out the trash and empty bottles, put away the vacuum and mop cart, and then it’ll be time for my reward: a latte with a dash of liqueur!
I pick up my orange soda but set the glass back down without taking a sip. Oh no—a tiny fly is floating in it, frantically moving its legs. It’s not going to make it; it’s going to drown. But I won’t let that happen. I lift it out with my pinky finger and gently tap it onto the tabletop.
It lands on its back—that wasn’t my intention—and now it’s wildly flailing its legs in the air. I dare not touch it further; I might accidentally hurt it. Hopefully, it can fix itself. Sure enough, it arches and bends its tiny body until, suddenly, it flips over onto all four legs. Now it needs to clean itself before resuming its life.
How does it do that? I can barely see it up close—it’s so small. But in the slanting sunlight, a magnified shadow of its movements plays on the table. I can see it perfectly. It looks like it’s dancing: standing on its hind legs while rubbing its forelegs together, then switching positions while flapping its wings to dry them.
What a marvel of nature, how such a tiny creature can do so much! It occasionally scuttles forward, leaving tiny wet dots on the table. It’s going to make it. Soon, it’ll be airborne again.
I push back my chair. Time for the final round. I unlock the front door to take out the crate of empty bottles and garbage bags. Just as I’m about to close the door, a housefly sails inside. Damn. I quickly shut the glass doors to the hallway.
I grab a beer coaster—there are plenty of those around—and an empty glass. Back in the hallway, I wait until the fly lands. I place the glass over it and slide the coaster beneath. Got it. I open the door and release the fly outside.
I do the same at home, whether it’s flies, mosquitoes, or wasps. My wife has become quite skilled at it, too. Last night, she called me into the bedroom. She was lying sideways across the bed, holding a glass pressed against the curtain, but she didn’t have a coaster.
“A kamikaze mosquito,” she panted—one of those that comes out of nowhere, buzzing right into your ear or open mouth, or at least making you think it will. I fetched a coaster and had to half-climb on her to slide it under the glass without harming the mosquito. Yes, my wife and I make quite a team.
I cross the street to the glass recycling container, which has three slots: one for clear glass, one for green, and one for brown. I’m skeptical, though—I once saw that this sorting was a sham. When the recycling truck came, all the glass ended up in one big pile. Still, I dutifully sort my bottles into the correct slots. You never know with these institutions; deception is always lurking.
Years ago, we were told to recycle batteries for a specialized plant that would process them to protect the environment. Turns out, the plant was never built. The batteries were dumped in a massive heap in a developing country instead.
Back at the bowling alley, I toss the garbage bags into the bin. A cloud of mosquitoes rises to greet me, while other flies dart inside before I can shut the lid. I get it—mosquitoes have a taste for odors we humans don’t appreciate. I wave the lid up and down a few times to let as many bugs escape as possible.
Where does this compulsion come from, to give every flying creature a second chance? Probably my childhood, or my love-hate relationship with nature, where everything is constantly hunting, killing, and eating everything else. I understand the deeper connection among all living things, the idea that we all become food for each other.
But what do houseflies become food for when they stick to flypaper laced with an adhesive and attractant? Nothing. They die stuck to the strip, and when it’s full, it goes into the trash. I hate flypaper. My uncle used to have it hanging in his farmhouse, strips covered with flies. Their legs glued down, their proboscises hopelessly stuck as they tried to eat. Wings buzzing desperately—until they didn’t.
Once everything is clean and put away, I sit at my regular table with my latte. To my amazement, the little fly is still there, still cleaning itself. For that long? I hadn’t expected that. What could be in orange soda that’s so hard to clean off?
The assistant manager arrives. She ties on an apron and makes a soapy bucket to wipe down the tables.
“Lift your glass and cup for a sec,” she says as she reaches my table. I do, but then gasp.
“Wait!” I blurt out, too late. She gives me a puzzled look, rinses the cloth, and moves to the next table.
“There was a fly on the table,” I mumble.
“Oh,” she replies, looking at me quizzically as she grabs the bucket and heads to the restaurant area.
I turn my gaze away, trying to hold back tears.